Los Angeles Deneyi

Los Angeles Deneyi agregaların aşınmaya karşı dirençlerinin belirlenmesi için yapılan bir deneydir. Los Angeles makinası iki tarafı da kapalı ölçüleri iç çap değeri 71 cm ve iç boy uzunluğu 51 cm olmakla birlikte içi boş çelik bir silindir şekilden meydana geliyor. Aşındırma topları ise 4,68 cm çapında 410 g ağırlığında agrega çarpmalarına dayanıklı dökme demir veya çelik küre şekillerdir. Bu küreler agregalara etkide bulunurken kendileri de aşınırlar fakat bu değer çok küçük olduğu için ihmal edilebilir. Bu yüzden seramik malzemeden yapılmış aşındırma küreleri daha verimli olmaktadır. Deney laboratuvar ortamında yapılan ve oldukça gürültülü bir deneydir.

Los Angeles Deneyinin Yapılışı

Agregaların kullanıldıkları alana göre mekanik etkiler yüzünden farklı şekillerde aşınabilir ve toz halinde parçalanabilir. Agrega yüzeyindeki veya bünyesindeki deformasyonun belirli bir oranda kalması inşa edilen yapı güvenliği için gereklidir. Aşınma bir diğer adıyla Los Angeles deneyi agreganın yüzde kaç oranında aşınmaya karşı dirençli olduğu konusunda yorum yapılmasını sağlar. Agreganın hangi alanda kullanılacağı konusunda karar vermek için gerekli bir testtir.

Deney numuneleri alınarak, üç seri halinde, aşınma sınıfına göre gerekli eleklerden elenip, elekler üzerinde kalan agrega, tozdan ve kilden iyice temizlenene kadar kaldığı elek üzerinde yıkanarak değerler kaydedilir. Agregalar suyunu sızdırdıktan sonra, 110±5°C’ deki sıcaklık altında sabit ağırlığa kadar kurutulup, kaldıkları elekten tekrar elenmek suretiyle numune hazırlanır. Deney numunesinin toplam kütlesi kaydedilip, aşındırma cisimleri olan küreler Los Angeles aşınma makinesine konulur ve ağzı sıkıca kapatılarak deneye hazır hale getirilir. Makine dakikada 30-33 devir yapacak şekilde ayarlanır ve aşınma sınıfına göre örneğin F sınıfı hafif agregalarda 500 devir yaptırılarak deneye devam edilir.

Ardından makinanın kapak kısmındaki açıklık makinanın altındaki tepsi hizasına getirilerek malzeme kaybı olmadan bütün malzeme dışarı alınır. İstenilen sayıdaki devir tamamlandıktan sonra alınan numune 1.70 mm’ lik elekten elenip, dane kaybına olmaksızın elek üzerinde kalan numune tartılarak kaydedilir. (aşındırma küre sayısı ve devir sayıları uygulanan standartlara göre agrega sınıfına göre belirlenir) Los Angeles Deneyi küre sayıları ve numune miktarları gibi değerler TS EN1097-2 standardında belirtilmiştir. Her deneyden sonra Los angeles makinası ve içerisine atılan bilyeler özenle temizlenmelidir. Daha sonraki deneylerde doğru sonuçlar elde etmek için bu çök önemlidir.

Aşınma yüzdesi aşağıdaki formülden hesaplanmaktadır.

M1 : Numunenin ilk ağırlığı (gr)

M2: Numunenin son ağırlığı (gr)

Aşınma Yüzdesi = [(M1-M2)/ M1] 100