Köprüler hakkında genel bilgiler
Köprüler bir engelden veya diğer yapılardan geçmek için karayolu trafiğini veya diğer hareketli yükleri taşımak için yapılmış bir yapılardır. Gerekli geçişler; yaya yolu, karayolu, demiryolu, kanal, boru hattı vb. Ya da köprüler, bir akarsu, nehir ve vadi üzerinden geçilmesini sağlamak için yapılan yoldur. İki ayrı tarafı birbirine bağlayan ve trafik akımının diğer bir trafik akımını kesmeden üstten geçmesini sağlayan yapılardır. Köprüler, modern karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinde gerekli yapılardandır. Genellikle sosyal altyapı sistemlerinde “yaşam çizgileri” olarak hizmet ederler. Genellikle taşlı bölgelerde ilk köprüler ara ara taşlar yığılarak köprü ayakları yapılmıştır, daha sonra bu yığıntı taşlar birleştirilmiştir. Bir köprünün en basit tipi basamak taşlarıdır. Bu yüzden taşlı köprüler en eski tiplerden biri olabilir.
Bir köprünün inşasına karar verirken birçok etken göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar arasında en önemlisi elbette ki güvenlik ve sonrasında da uygun maliyettir. Köprü sisteminin seçimini etkileyen faktörler şöyle sıralanabilir. Açıklık trafik yoğunluğu, Zemin şartları, Nakliye şartları, Topoğrafik şartlar, Meteorolojik şartlar, Estetik maliyet, Montaj şartları, Bakım onarım ve işletme şartları.
Köprüler kullanılan malzeme cinsine, mekanik sistem, açıklıklarına ve kullanılış gayesi gibi birçok yönden sınıflandırmak mümkündür. Malzemesine göre kagir, ahşap, beton, betonarme, ön gerilmeli beton, çelik ve Kompozit köprü. Mekanik sistemine göre basit tek açıklıklı, mütemadi, kemer köprü, kullanış gayesine göre demir yolu, karayolu, yaya köprüsü olarak sınıflandırmıştır.
Tek bir kirişten yapılan ilk basit köprülerin tüm basınç, çekme, burulma ve kesme kuvvetlerinin tek başına dayanması zorunlu olduğundan, mühendisler ve mimarlar iki nokta arasındaki boşluğu kapatmak için yeni ve daha iyi teknikler geliştirmeye çalıştılar, ve sonunda, yeni mühendislik alanı oluşturuldu ve onları tanımlayan bir çok bileşen, parça ve yepyeni terminolojiyi kullanarak onlarca köprü tasarımı keşif ettiler. Köprülerin yapımına bakılırsa, genel de köprüler üç ana bölümleri yani altyapı, üst yapı ve temel olarak ayrılabilir.
Bir kiriş köprüsünün ana yapısal elemanı, her bir uçta desteklenen yatay kiriştir. Kirişler sadece tek bir açıklıktan birbirine bağlanırken basit olarak veya kirişler iki veya daha fazla açıklıktan birbirine bağlandığında sürekli olarak desteklenebilir. Kirişli Köprü olması durumunda, döşeme kirişler vasıtasıyla desteklenir. Kiriş betonarme, çelik kirişli veya ön gerilmeli, plaka kirişli ve kutu kirişli olabilir. Döşemeden gelen yük kiriş tarafından alınır ve bunları iskelelere ve dayanma noktalarına aktarır. Kirişli köprüler en yaygın, en basit ve en eski köprü çeşitlerdendir.
Asma köprüler geniş açıklıkların aşılmasını sağlayabilirler ve dünyadaki en uzun asma köprü Japonya’daki 3.909m (12.825 ft) Akashi Kaikyō Köprüsüdür. Asma köprüler gibi sabit kalmalı köprüler kablolarla tutulmaktadır. Bununla birlikte, kablo bağlantılı bir köprüde daha az kablo kullanılması gerekir, ve kabloları tutan kuleler orantılı olarak daha yüksektir. 2012’den bu yana en uzun kablolu köprü, Vladivostok’taki 1,104m (3,622 ft) Russky Köprüsüdür.
Bağlı kemer köprüler kemer biçimli bir üst yapıya sahiptir. Ancak geleneksel kemer köprülerden farklıdır. Köprünün ağırlığını ve trafik yüklerini itme kuvvetlerine dayanma noktalarına aktarmak yerine, kemerlerin uçları yapının alt tel deki basınç ile sınırlandırılmaktadır. Bunlara bowling kemerleri de denir.
Bir kafes sistemli köprüsü, yük taşıyan üstyapı bir kafes, genellikle ana elemanı üçgen birimler oluşturan bağlı elemanların yapısından oluşan bir köprüdür. Bağlı elemanlar (tipik olarak düz), dinamik yüklere karşılayarak basınç, çekme veya bazen her ikisinden de gerilebilir. Kafes sistemli köprüler, en eski modern köprülerden biridir. rijit bir yapıdır; ve yükü tek noktadan çok daha geniş bir alana aktarır. Kafes sistemli köprüler, modern köprüler tarihinde çok erken ortaya çıkmış köprülerdendir, Bir kafes sistemli, malzemeleri verimli kullandığı için inşa edilmesi ekonomiktir.
Konsol köprüleri, konsollar kullanılarak inşa edilir, yatay kirişlerden oluşan ve sadece bir uçta desteklenen köprülerdendir. Konsol köprülerinin çoğu, köprülerin geçtiği engellerin merkezinde birleştirmek için destek ayaklarının karşıt taraflarından uzanan bir çift sürekli açıklık kullanır. Konsol köprüleri, kiriş köprüleriyle aynı malzemeler ve teknikler kullanılarak yapılır. Bazı konsol köprülerinde ayrıca iki güç konsolunu bağlayan daha küçük bir kiriş bulunur, bu da ilave güç sağlar. En büyük konsol köprüsü, Quebec, Kanada’daki 549 Quebec Köprüsüdür.
Kemer köprüsü, her iki ucunda bir kavisli kemer şeklinde yer alan mesnetli bir köprüdür. Kemer köprüleri, köprünün ve yüklerinin ağırlığını kısmen her iki taraftaki mesnetler tarafından tutulan yatay bir itme kuvvetine aktararak çalışır. Muhtemelen en eski kemer köprüsü, MÖ 1300’den itibaren Yunanistan’daki mycenaean Arkadiko köprüsüdür, hala yerel halk tarafından kullanılıyor.
Demiryolu köprüleri: https://volkanatabey.com.tr/demiryolu-kopruleri
