Kolon Kiriş Birleşim Bölgeleri
Kolon kiriş ve bunların birleşim bölgelerinden oluşan betonarme taşıyıcı sistemlerin davranışının gerçekleşebilmesinin en önemli esaslarından birisi; betonarme malzemeye ait yeteneklerinden birisi olan yeniden dağılım özelliğidir. Bu özellik hem kesitte hem de sistem üzerinde görülmektedir. Kesitte bir bölgede akma gerçekleştiği zaman bu kesit yükü bir sonraki ve daha sonraki life aktarmaktadır. Sistemde oluşan yeniden dağılımda ise bir çerçeve sistem üzerinde mafsallaşan elemanlar daha fazla yük alamadığı için üzerinde taşıması gereken momentleri diğer komşu elemanlara aktarmaktadır. Birim kısalmanın artmasıyla fazla zorlanan liflerin az zorlanan liflere gerilme aktarılmaktadır. Herhangi bir dış yük altında betonarme sistemlerde kolonlarda moment kapasitesinin kirişlerdeki moment kapasitesinden önce aşılması istenmez.
Çok katlı betonarme yapılara etkiyen dış yükler (deprem, rüzgar, kar) ve zati ağırlıklardan oluşan yükler kolon ve kirişler arasında birbirlerine aktarılmaktadır. Bu yüzden kiriş-kolon birleşim bölgeleri de yapı taşıyıcı sistemlerinin bir elamanıdır ve üç eksenli karma gerilme-şekil değiştirme durumundadır. Son yıllarda yapılan deprem sonrası incelemelerde bina taşıyıcı sistemlerinin içinde bu birleşim bölgelerinin en hassas kısımlar olduğunu ve bu bölgede oluşan kopmalar ve geniş çatlakların gevrek kırılmalar oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu gevrek kırılmalar bina göçmesinde ön görülemez bir etki yaratmaktadır.
Gevrek olan beton, sünek olan çelik ile güçlendirilerek kompozit bir yapı malzemesi oluşturur. Beton ve çelik arasındaki sürtünme tam aderanslı kabul edilmektedir. Betonarmede basınç gerilmelerini beton karşılarken çelik ise çekme gerilmelerini karşılamaktadır. Ayrıca betonarme, boşluklu ve çatlaklı bir yapıya sahiptir. Betonarme yapılarda deprem etkilerine karşı güvenlik temel üç madde ile aranmaktadır. Bunlar: Yeterli dayanım, yeterli süneklik, yeterli rijitliktir. Sünek bir sistem oluşturmak için sünek sistem elemanları içeren bir sistem kurulmalıdır. Sünek sistem elemanlarını kullanmak doğrudur ancak bu durum kullanılan malzemeler arasında süneklik kıyası gerektirmektedir.
Uzayda herhangi bir cisim üzerine etkiyen yükler (yüzey ya da cisim kuvvetleri) ve bu cismi sınırlayan koşullar, cisimde bir yer değiştirmiş durum oluşturur. Cisim üzerindeki rastgele iki noktanın yer değiştirmelerinin eşit olmaması halinde şekil değiştirmeler ve gerilmeler oluşur.
Plastik mafsal hakkında yazımız: https://volkanatabey.com.tr/mafsalli-birlesimler-ve-plastik-mafsal-etkisi
