Vakumlu Beton Nedir?
Saha beton uygulamalarında kullanılan bir yöntem olan vakumlu beton kalıba yerleştirilen taze betonun tüm yüzeyinin düzeltilmesine müteakip özel bir ürün olan vakum örtüsünün serilmesiyle vakum pompasının örtüye takılarak karışım içerisindeki suyun belli miktarının çekilmesi işlemidir.
Beton karışımlara uygulanan vakum işlemi betonun hem üst hem de yan yüzeyine uygulanabilmekte olup üst yüzeyine uygulandığı takdirde daha fazla su çekilmesini sağlar. Su ister üst ister, yan yüzeyden çekilsin karışıma vibratör uygulama işlemi yapılır. Karışımdaki su/çimento oranının yüksek olması vakum uygulamasında daha fazla su çekilmesi anlamına gelir ve vakum örtüsünün temas ettiği yüzeydeki su/çimento oranı 0.16-0.30 arasında azaltır.
Hidratasyon ve işlenebilirlik amacıyla beton karışımlarında kullanılan su, karışım kalıba yerleştirilip üzeri düzletildikten sonra işlenebilirlik amacıyla karışım içerisinde kalan su olumsuz sonuçlar doğuracağından vakum uygulaması yapılır. Böylece beton karışımındaki mevcut suyun yaklaşık % 20‟lik kısmı karışım içinden uzaklaştırılmış olacaktır. Geriye kalan su ise çimentonun hidratasyonu için yeterli olacaktır.
Vakumlu beton uygulaması yapılırken dikkat edilmesi gerekenler
Beton karışım direk zemine dökülüyorsa zemin stabilizasyonu iyi bir şekilde yapılarak sıkıştırılmalı ve karışım içerisindeki su zemin içerisine girmesini engellemek için zeminde ayırıcı bir tabaka (naylon – 0.2 mm) kullanılmalıdır. Eğer önlem alınmazsa zeminde gevşemeler meydana gelerek ileri ki zamanlarda çökmelere sebep olabilir.
Saha beton uygulamalarında donatı kullanılmıyorsa vibratörlü yüzey mastarı kullanılarak yüzeyden titreşimle beton karışım sıkıştırılır ve yüzey düzleştirilir. donatılı beton kullanılıyor ise donatının sıklığına göre hem daldırma hem de vibratörlü yüzey mastarı kullanılabilir. Beton yüzeyinin düzeltilmesine müteakip vakum örtüsü serilmeli ve örtü ile yüzey arasında boşluk bırakılmamalıdır.
Serilme işlemi bittikten sonra vakum örtüsü ile vakum pompasının tespiti bir hortum yardımıyla yapılmalı ve vakum pompası çalıştırılmalı. Burada uygulanacak vakum süresi beton karışım kalınlığı ile alakalı olup bazı kaynaklarda vakum işlemi 15 cm‟ye kadar etkisini iyi gösterdiği, kalınlığın arttırılması ise etkisinde azalmalar meydana getirdiğini belirtmektedir.
Vakum işleminde pompa ile beton karışımlardan çekilen su belli bir süre sonra kesik kesik gelir ve en sonunda da su kesilerek buhar çıkmaya başlar. Buharın çıkması vakum işleminin sona erdiği anlamına gelmekte olup vakum işlemi durdurulur ve vakum örtüsü beton yüzeyden kaldırılır. Bazı kaynaklar 5 cm beton kalınlığı için 5 dk vakum uygulanması gerektiğini belirtse de vakum işleminin sona ermesi pompadan buhar çıkması ile sonlanır. Bu da beton karışımın kalınlığı, çökme değeri ve varsa donatı sıklığı ile alakalıdır.
Beton yüzeyinden vakum örtüsü kaldırılması ile üzerinde yürünebilecek serliğe ulaşmış olur. Uygulama esnasında yüzeyde meydana gelebilecek çukur veya kopmalar taze beton ile doldurularak mala ile düzeltilir. Bu işlemden sonra helikopter tipi perdah makinesi ile perdahlama yapılabilir. Perdahlama ile beton yüzeyinin tesviyesi iyi bir şekilde gerçekleştirilmiş olur. Perdahlama işleminin bitirilmesi ile yüzeye sertleştirici veya renklendirici katkılar yardımıyla yüzeyin son şekli verilebilir.
Saha betonları yapılırken uzun yıllar hizmet vermesini bekleriz ve bu da betonun iyi bir mekanik dayanım ile sertleştikten sonra geçirimsiz ve kompozit özellik göstermesinden geçer. Bunun için taze haldeyken betona vakum uygulanarak terleme suyu ile hapsolan serbest su dışarı atılarak meydana gelebilecek kapiller boşluklar ve segregasyon önlenir. Bunlara ek olarak çimento ve çimento inceliğindeki agregalar vakumlama işlemi ile yüzeye yanaşarak çekilen suyun oluşturduğu kılcal boşlukları kapatır ve betondaki hem kompozite ve geçirimsizlik hem de çimento hidrate ürünlerinin çoğalmasıyla bağlayıcılık özelliği artar. Böylece yüzeyden gelen olumsuz etkilere karşın saha betonu dayanıklı olur.
