Tuğla
Tuğla

Eski bir yapı malzemesi Tuğla

Tuğla genellikle düşey boşluklu olarak üretilen ve pişirilmiş kerpiç olarak nitelendirilebilecek yapı elemanlarıdır. Kullanımı eski zamanlara dayanan ve kilin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesiyle elde edilen bir yapı malzemesidir. Malzemenin boşluk oranı ve pişirilme süresi dayanımını doğrudan etkileyen unsurlardır. Ne kadar iyi pişirilmişse mukavemeti ve çevresel etkilere olan direnci o kadar fazla olmaktadır. Basınç dayanımı 3-15 MPa arasında değişiklik gösteren bu malzemenin çekme dayanımı 0,2-0,5 MPa arasındadır. Kayma dayanımı yaklaşık 2 MPa olan yığma tuğlaların elastisite modülü ise 1-5 GPa aralığında değişmektedir.

Tuğla, daha çok ahşap ve taşın zor elde edildiği bölgelerde yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsan tarafından istenilen şekillerin verilebildiği tuğlalar genellikle kemer, tonoz ve kubbe gibi büyük örtü sistemlerinin ana malzemesidir.

Tuğla mimari tasarımlarda önemli bir yere sahiptir.
Mimari tasarımlarda önemli bir yere sahiptir.

Eski zamanlardan beri yığma yapılarda kullanımı yaygın olan tuğla malzemesi, arasına bağlayıcı harç konularak birbirine bağlanmasıyla oluşturulan taşıyıcı yığma sistemdir. Bağlayıcı olarak kullanılan harç kalınlığı genellikle 1-2 cm civarındadır. Harç malzemesinin dayanımı tuğla malzemesinin dayanımından düşük olması nedeniyle harç kalınlığının artması durumunda yapıda dayanım kaybı meydana gelir.

Yığma türde yapılar; çamur esaslı kerpiçten doğal taşa varan çeşitlilikte ve metalik özelliği bulunmayan inorganik malzemeleri içeren yapı elemanları ile inşa edilirler. Fakat söz konusu yapılarda sıklıkla tercih edilen malzemeler doğal taşlar ve yığma tuğla birimlerdir. Kullanılan malzemenin türü, yığma yapıların taşıma gücünü doğrudan etkilemektedir. Yığma ve iskelet olarak inşa edilen yapılarda kullanılan dolgu maddesi cinsine göre genel bir dağılım incelemesi yapıldığında %60 civarı yapıda Tuğla tercih edilmektedir.

Günümüzde özellikle hafif ve yüksek mukavemetli düşey delikli fabrika tuğlaları taşıyıcı duvar yapımında tercih edilmektedir. Bu açıdan bina ağırlığını azaltan delikli tuğlaların ve bu tuğlalar ile yapılan duvarların incelenmesi önemlidir. Betonarme yapılar ile karşılaştırıldıklarında tuğla yığma yapıların deprem esnasındaki davranışı yatay yük taşıma kapasitesi bakımından zayıftır. Tuğla bloklar ve bağlayıcı harçlar gevrek yapı elemanları olduklarından bu malzemeler kullanılarak inşa edilen yığma tarzda yapıların sünek davranmasını beklemek gerçekçi değildir. Yığma yapılar inşa edilirken kullanılan taş, tuğla gibi elemanlar gevrek malzemeler olduklarından büyüklüğü az olan depremlerde bile çatlayarak önemli ölçüde hasar alabilirler.

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *