Agrega yıkanabilen ince madde oranı tayini
Yıkanabilen ince madde oranı belirlenmesinde agreganın doğal istif halinde iken üzerinde bulunan ince madde miktarını belirlemek amacıyla TS EN 933-10 (2010) standardına göre deney yapılır. Agrega üzerinde bulunan ince madde agreganın çimento ile buluştuğunda aralarında oluşacak aderansı direkt olarak etkilemektedir. Bu nedenle önem taşımaktadır.
Yıkanabilen Maddeler:
Kil, silt ve çok ince taş unları yıkanabilir maddelerdir ve agregada ince halde dağılmış veya topaklar halinde ya da agrega danelerine yapışık olarak bulunabilirler. Boyutu 0,063 mm (63µ)’den küçük olan daneleri içeren malzeme ince madde olarak tanımlanır. Bunların agrega içerisinde az bulunması tercih edilen bir durumdur. Agreganın içindeki kil ve silt durumu bu sınırları aşmamalıdır ve aştığı durumlarda bu agregalar beton üretiminde asla kullanılamazlar.
Silt 0,02-0,002 mm iriliğindeki malzemelere, kil ise dane boyu 0,002 mm’den küçük olan malzemelerdir. Koloidal yapılı kil, silt ve taş unu gibi danelerin fazla bulunması betona zarar verir.
İstenmeyen durumlardan biri de kil ve silt gibi ince daneli malzemeler genelde agrega yüzeyine yapışmış olarak bulunmasıdır. Özellikle eski göl ve dere yataklarında bulunan agregalar yapışmış olan silt ve kilden arındırılmak için iyi bir şekilde yıkanmalıdır. Kil ve silt agregada fazla miktarda bulunursa üretilen betonun dayanımının azalır ve miktarının belli sınırları geçmesi durumunda ise çimentonun priz yapamamasına neden olur. Aşırı miktarda kil, betonda istenilen plastisiteyi de engellemektedir. Ayrıca, betonun fazla hacim değişikliği yapmasına ve çatlamasına sebep olup, çimento hidratasyonunu geciktirir.
Deneyin Yapılışı:
Deney öncesinde doğal istif halinde bulunan malzemeden 2000±5 gr kadar alınarak bir kap içerisinde her deney numunesi 110±5°C’lik etüvde 24±1 saat boyunca kurutulur ve etüvden çıkarıldıktan sonra uygun şekilde soğumaya bırakılır. Uygun şartlar altında kurumaya bırakılan numune temiz ve darası alınmış bir kap içerisinde 2000±5 gr aralığında tartılarak (M1) kenara alınır. 4 mm’lik elek içerisine boşaltılan numune akan bir musluk altında su berrak akıncaya kadar bir süre yıkanarak üzerindeki yıkanabilen maddelerden arınması sağlanmaya çalışılır. Akan su berraklaşınca numune süzülmeye bırakılır ve hemen ardından uygun bir kap içerisine alınarak tekrar 110±5°C’lik etüvde 24±1 saat boyunca kurutulur. Kurutma işlemi tamamlandıktan sonra numune uygun şekilde soğutularak temiz ve daha önce darası alınmış bir kap yardımı ile tartılarak kütlesi (M4) kaydedilir. Hesaplama aşağıdaki eşitlik ile yapılır.
Yıkanabilen Madde Oranı= (M1-M4)x100/M4
Agrega yassılık deneyi: https://volkanatabey.com.tr/yassilik-indeksi-deneyi
