Yangın güvenliği yapılarda tasarım aşamasında nasıl sağlanır?
Yapılarda yangın güvenliği sağlamak için tasarım ve yapım aşamalarında alınması gereken birçok önlem bulunmaktadır. Öncelikli olarak alınması gereken önlem yangın çıkmasına neden olan veya çıkmış yangının büyümesine neden olan her türlü problemin çözülmesidir. Fakat ne kadar önlem alınırsa alınsın bir anlık dikkatsizlik, kontrol edilemeyen davranışlar vb. etkenler sonucunda yangın çıkma olasılığı çoğu zaman engellenemeyecektir. Bu yüzden yangın çıkmaması için alınabilecek tüm önlemlerden sonra; çıktığı anda yayılmasını önleyen ve kullanıcıların bundan haberinin olmasını sağlayan sistemler oldukça önem taşımaktadır. Yangını ikaz eden, büyümeden gerekli önlemlerin alınmasını sağlayan, kullanıcıların yapıdan tahliye edilmesini sağlayan ve söndürme olanaklarına yer veren tüm önlemler zinciri yangın güvenlik önlemlerinin bütününü oluşturmaktadır.
Aktif güvenlik önlemleri, yangını başlangıç anında fark ederek büyümesini engelleyen, yayılmadan sınırlandırarak müdahale etmeyi kolaylaştıran, bütünüyle söndürülmesini hedef alan önlemlerken; pasif güvenlik önlemleri, yapı malzemelerinde ve yapı elemanlarında alınan güvenlik önlemlerini, yönetmelikleri ve kullanıcıların binadan en kısa sürede tahliye edilmesini esas alan önlemlerdir. Bu önlemlerin yapılarda birlikte yer alması yangın güvenliğinin üst düzeyde olmasını sağlar. Yangın güvenliğinin bütününü oluşturmaktadır. Bu önlemler birbirinin tamamlayıcısıdır.
Yapılarda yangın güvenlik önlemlerinin uygulanması ve denetimi temelde yönetmeliklerle sağlanmaktadır. Yangın güvenliği bağlamında uyulması gereken kurallar yönetmelikler aracılığı ile sağlanmakta olup; bu yaptırımlar yangın güvenliğinin bütününde vazgeçilmez bir parçayı oluşturmaktadır.
Aktif yangın güvenlik önlemleri; yangını çıktığı ilk andan itibaren algılayıp kullanıcıları uyararak başlayan; yangının büyümesine engel olan, yangının tamamen söndürülmesine kadar geçen süreçte alınacak olan önlemler bütünüdür. Aktif yangın güvenlik önlemleri; Yangın algılama ve uyarı sistemleri, Yangın engelleme ve söndürme elemanları, kapsamında listelenir.
Yangın algılama ve uyarı sistemleri; yangını en kısa sürede algılayan ve algılama sonucunda diğer sistemleri çalıştırarak bir senaryo hâlinde kullanıcıları uyaran, diğer birimlere haber veren geliştirilmiş sistemlerdir. Yangında ortaya çıkabilecek sorunlar, yangın mahallinin en kısa sürede bulunması ve müdahale edilmesi ile en aza indirilebilir. Yangın mahallinin en kısa süre içerisinde bulunması yangının en kısa zamanda algılanıp uyarı sistemlerinin devreye girmesi ile başlamaktadır.
Yangının başlangıcı ile alarmın çalması arasında geçen zaman dilimi, can güvenliği ve yangınla mücadele açısından oldukça önem taşımaktadır. Dolayısıyla bunu en kısa sürede gerçekleştirip, mümkün olduğu kadar insan müdahalesi gerektirmeyecek sistemlerle gerçekleştirmek zorunludur. Bu nedenle yapı otomatik yangın algılayıcı ve uyarıcı sistemlerle donatılmalıdır. Dedektörler kullanım yerlerine göre farklı verilerde algılama yaparak santrale bilgi ulaştırmaktadır. Bunlar: gaz algılama dedektörleri, sıcaklık algılama dedektörleri, optik alev dedektörleri, duman dedektörleri olarak sınıflandırılmaktadır. Duman dedektörü, yangının önceden tespit edilebilmesi için kullanılmaktadır. Cihazlar duman ve ısıyı algılayarak yangın alarmı verilmesi için kullanılmaktadır.
Yangını algılayan ve uyaran sesli uyarı sistemleri, kullanıcıların yangını fark edemediklerinde veya geç algıladıklarında devreye girmesi bakımından önem taşımaktadır. Yangın ihbar butonu, yangını bu sistemlerden önce algılayan veya fark eden kullanıcılar tarafından sesli uyarı sisteminin kendileri tarafından devreye girmesini ve binadaki diğer kullanıcıların uyarılmasını sağlamaktadır. Yangın ihbar butonları, yangın kaçış yollarına ve her çıkış noktasına konulmaktadır.
Yangın söndürme işlemi için, ısının istenilen seviyeye düşürülerek yangının havayla temasının kesilmesi veya yanıcı maddenin yangın mahallinden uzaklaştırılması gerekmektedir. Söndürme işlemi insan tarafından veya otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. Yangınların birçoğu insanlar tarafından kullanan taşınabilir söndürme sistemleri ile söndürülmektedir. Söndürme sistemlerinin yangına göre doğru yerlerde ve uygun sistemle seçilmesi gerekmektedir. İnsan tarafından kullanılan söndürme sistemleri; yangın dolapları ve sabit boru tesisatı, hidrant sistemi, taşınabilir yangın söndürücülerdir. Otomatik söndürme sistemleri; yangın anında kullanıcıların müdahalesi olmadan çalışan sistemlerdir. Bunlar; otomatik yağmurlama sistemi, köpüklü söndürme sistemleri, gazlı söndürme sistemleri olarak gruplandırılırlar.
