Vebe Deneyi

Taze betonda kıvam belirlemek için vebe deneyi ile süre tayini yapılır. Agrega büyüklüğü 63 mm üzerinde olan beton numunelerde bu deneyin yapılması uygun değildir. Ayrıca vebe süresi 30 saniyeyi geçiyor ise ve 5 saniyenin altında kalıyorsa numune vebe deneyi uygulamasına tabi tutulamaz. Çökme hunisi kalıbına taze beton numune sıkıştırılmak suretiyle doldurulur. Taze beton numuneyi kütle olarak serbest bırakmak için kalıbı yukarı çekeriz ve alırız. Diskin betonun üzerine temas etme anına kadar indirilmesi sağlanır ve betonun çökme süre kayıt altına alınır. Daha sonra titreşim masası devreye sokulur disk alt yüzeyinde tamamen çimento şerbeti kaplanması beklenerek geçen süre hesaplanır ve bu süreye vebe süresi denilmektedir. Deneyin uygulana bilmesi için izin verilen süre aralığı 5 sn ≤ Vebe Süresi ≤ 30 sn olarak verilmiştir. Bu aralık dışındaki numunelerde vebe deneyi uygulanamaz. Vebe deneyi; öngerilmeli ve lifli beton uygulamalarında düşük işlenebilirliğe sahip karışımlar için uygun bir yöntemdir.

Vebe deneyi için gereken cihazlar

silindir şekilli kap, kalıp (çökme hunisi), disk, titreşim masası, sıkıştırma çubuğu, kronometre, tekrar karıştırma kabı, kepçe, kürek

Betonda işlenebilirliği, zararlı derecede bir ayrışmaya neden olmadan karıştırılabilme, taşınabilme, serilebilme ve sıkıştırılabilme yeteneklerini kapsayan önemli bir özelliktir. Betonun sıkıştırılabilmesi için uygun bir kıvamda olması gerekmektedir. İşlenebilirliğe etki eden faktörler normal betonda olduğu gibi agrega gradasyonu, çimento, mineral katkı, ince malzeme, su ve hava içeriğidir. Agrega boşluklarını dolduracak yeterli kadar harç bulunduğu zaman betonun işlenebilirliği Vebe aleti ile ölçülebilir.

Vebe deney yöntemi, kuru, çok kuru ve aşırı kuru betonların kıvamını bulmaya yarayan bir yöntemdir. Belirli bir süre içerisinde Vebe aletinin yükleme plakasının etrafına az bir miktar macun çıkmasına olanak sağlayan su miktarı ve kıvam karışım için uygundur. Karışım oranlarına göre Vebe zamanı çok farklılık göstermektedir. Zemin yaklaşımıyla yapılan beton karışımlarının Vebe zamanı 45 sn’den fazla, beton yaklaşımıyla yapılanların ise 45 sn’den az olmaktadır. Yeterli miktarda harç içermeyen betonların kıvamı Vebe aleti ile ölçülemeyebilir. Bu tip karışımların işlenebilirliği, yerleştirme ve sıkıştırma sırasındaki sıkışmış birim hacim ağırlık ve su içeriği ölçümleri ile birlikte gözlemlenerek incelenir.