Ultrases Geçiş Hızı Deneyi
Ultrases dalgalarının deney yapılan numune içine problar yardımıyla, demetler şeklinde yollanıp, numune veya binanın iç yapısının durumuna göre değişim geçiren ultrases dalgalarının değişimlerine göre kusurların veya donatıların saptandığı yönteme ultrases hız yöntemi denmektedir. UGH yöntemi alıcı ve verici probların farklı bölgelere konularak yapıldığı 3 farklı ölçüm tekniği (Doğrudan ölçüm, yarı doğrudan ölçüm ve dolaylı ölçüm) vardır.
UGH tahribatsız deney yöntemi, hata ve kusur tespiti, iç yapı incelenmesi, donatı tespiti, elastisite modülü tahmini ve kalınlık ölçme gibi geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir. Çok kalın olan numunelerin deneylerinde bile kullanılabilir olmasıyla ve çok küçük kusurların bile tespitinde yüksek doğruluk oranına sahip olması sebebiyle diğer tahribatsız test yöntemlerine göre daha çok tercih edilmektedir. Ayrıca tek yüzeyden ölçüm yapılabilir olması, hızlı ölçüm yapılıp hızlı sonuç alınabilmesi ultrasonik test yönteminin diğer tahribatsız test yöntemlerine göre daha avantajlı konuma getirmektedir. Fakat diğer yandan da pürüzlü yüzeye sahip olan ve çok küçük numunlerde inceleme yapılması zordur. Ayrıca beton yüzeyine çok yakın olan kusur veya donatılar saptanamamaktadır ve deney sonuçlarının anlaşılıp yorumlanması için yüksek teknik bilgi ve deneyim gerekmektedir.
Ultrases deneyi ile hangi sonuçlara ulaşabiliriz?
Kesme dalgaları ölçüm yapılan bütün numunelerde sabit hızla yol alırlar. Bu hız bilindiği takdirde, gidiş dönüş zamanı yardımıyla dalganın kat ettiği yol hesaplanıp numune kalınlığı, genişliği ve uzunluğu tespit edilebilir.
Betonun elastik özellikleri ultrases hızını etkilemekte ve beton içerisindeki ortama ait elastik özelliklerin değişimleri UGH yöntemiyle belirlenebilmektedir. Ultrases hızı ve bu hızın değişimleri farklı uygulamalarda kullanılabilmektedir. Bu uygulamalar arasında en çok kullanılan beton kalitesinin belirlenmesidir. Ayrıca, gerilim değişimlerinin ve elastik katsayıların belirlenmesi de ultrases hızının özellik ölçümü uygulamaları arasında yer almaktadır.
Betonun içerisinde bulunan, kusurlar, çatlaklar ve donatılar ultrasonik dalgaları yolundan saptırır ve yansıyıp geri dönmesine neden olurlar. Gidiş-dönüş süresinden faydalanarak, kusurların ve hataların yerleri tespit edilip büyüklükleri tahmin edilebilmektedir.
Deney Nasıl Yapılır?
Ölçümler, direkt okuma tekniğiyle yapılır. UGH deney yöntemi; Deney yapılacak numuneler üzerinde ölçüm yapılacak noktalar işaretlenir. UGH cihazıyla direkt okumalar yapılır. Okumalar sonucu ulaşılan zaman değerleri ve numune kalınlıklarından, dalganın geçiş hızı sonuçlarına ulaşılır. UGH değerini tespit etmek amacıyla yapılan ölçümler sonucunda cihaz bize ses dalgasının bir probtan diğer proba ulaştığı zamanı “μs” olarak vermektedir.
Ultrases Hızı(m/sn) = Ultrases dalgasının aldığı yol (m) / Ultrases dalgasının yol aldığı zaman (sn)
(Formül kullanılarak hesaplanan Numune UGH değerleri üzerinden gerekli yorumlar yapılabilir.)
