Şantiyelerde meydana gelen iş kazalarının sebepleri
Şantiyelerde karşılaşılması en olası riskler insan düşmesi, malzeme düşmesi, malzeme sıçraması, kazı kenarının göçmesi, yapı kısmının çökmesi, elektrik çarpması, patlayıcı madde kazalar, yapı makinesindeki kazalar, tezgâhlara ve makine elemanlarına uzuv kaptırma, malzeme altında-arasında uzuv sıkıştırma, el aleti ele vurma, sivri uçlu keskin kenarlı cisimle yaralanma, şantiye içi trafik kazaları olarak sıralanmıştır.
Yüksekten Düşme
Şantiyelerde sıklıkla meydana gelen kazaların başında yüksekten düşme gelmektedir. Düşmelerin başlıca nedenleri arasında kayma, takılma ve denge kayıpları bulunmaktadır. Çalışanlar yürürken kayabilir ya da çatı yüzeyinde dengelerini kaybedebilir veya yüzey materyali kaydığında dengelerini kaybedebilirler. Eğimli çatılardaki gevşek malzemelere basarak çatı kenarında kaymalara neden olmakta, dik çatılar kayma veya dengesizliğe neden olabilmekte veya dayanım ve taşıma kapasitesindeki yetersiz işçi algılamaları da bu olaylara sebebiyet verebilmektedir.
Yüksekten düşmenin kaynakları dikkatsizlik, zayıf çalışma uygulamalar, ana yüklenicinin erişim ekipmanı sağlamaması şeklinde sıralanmıştır. Düşme olaylarının kontrol metotları arasında ise eğitim ve öğretim, dikkatli çalışma/prosedürleri izleme, korkuluk ve güvenlik ağı gibi mühendislik kontrolleri, uygun ayakkabı ve düşme önleyici cihazlar gibi koruyucu ekipmanlar yer almaktadır. Bu önlemlerin yanı sıra mühendislik kontrollerinin uygulanma maliyeti ve yetersiz yaptırımlar engel teşkil edebilmektedir.
Yapı Makinelerinde Kazalar (Kaldırma vb.)
Şantiyelerde yapı makinelerinden kaynaklı olan iş kazaları diğer kazalardan daha farklı olmaktadır. Bu farklılık kazaların tanımlanamaması durumundan kaynaklanmaktadır. Bu alanda kazaların inşaatların makinelere daha çok rağbeti ile artış göstermiştir. Yapı makinelerinin çalışma esnasında devrilmesi, Makine ile işleyiş aşamasında çalışan kişinin makinenin altında veya arasında kalması, Makinenin işleyiş aşamasında elektrik dağıtım hattına değmesi sonucu oluşabilecek sıkıntılar, Makine üzerine malzemenin düşmesi.
Yapı Kısmı-Kazı Kenarı Çökmesi
Güvenlik eğimlerinin verilmemesinden kaynaklı olarak iş kazalarının olması büyük kayıplara sebep olmaktadır. Çökme ve göçmeden kaynaklı oluşan durumlar şu şekilde sıralanabilmektedir: Kanal kenarlarının çökmesi, Temel kenarlarının çökmesi, Yamaçlardaki kazılarda şev çökmesi, Kuyunun çökmesi, Diğer tipteki çökmeler.
Malzeme Düşmesi
Meydana gelmesi ölümle veya ağır kayıplarla sonuçlanabilecek malzeme düşmesi gibi kazaların diğer oluşabilecek kaza şekilleri şu şekilde sıralanmaktadır. Gırgır vinç kullanımı esnasında vinçin düşmesi, Yüksek yapı kısımlarından malzeme düşmesi, Yükleme boşaltma sırasında taşıma durumunu gerçekleştirilen araçtan malzemelerin düşmesi, Tünel yapımında tavanından malzeme düşmesi, Elle malzemelerin taşınması aşamasında ayağa düşmesi, İstif edilen malzemenin devrilmesi, Ağır olan malzemenin işçinin üzerine devrilmesi, Malzemenin yamaçtan düşmesi, Krenle yükün iletim aşamasında düşmesi, Diğer malzeme düşme tipleri.
Şantiyelerde Yangın ve Elektrik Tesisatı
Şantiyelerde elektrik aksamının döşenmesi esnasında oluşan elektrik çarpması veya aksamın çıkartabileceği yangınlar çalışanların zarar görmesine sebep olabilmektedir. Oluşabilen diğer elektrik kazaları ve yangınlar aşağıda sıralanmıştır: Yapı yakınlarındaki gerilim hatlarının iletken malzeme ile temas etmesi sonucunda oluşan çarpmalar, Gırgır vinçte farkına varılmayan kaçaklardan meydana gelen çarpmalar, Gerilim hatlarındaki çalışmalar esnasında oluşan çarpmalar, İç tesisattaki kaçaklardan oluşacak çarpmalar, Elektrikli el aletlerindeki kaçaklardan meydana gelen çarpmalar, Elektrikli diğer araçlardaki kaçaklardan meydana gelen çarpmalar.
Kimyasal- Patlayıcı Madde Depolama
Diğer kazalara oranla az gözlenen bir kaza durumudur. Az gözlenmesinin sebebi ise, patlayıcı maddelerin özel durumlarda ve gerektiği zaman kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Az kullanılmasına rağmen zarar boyutu yüksek olarak kendisini göstermektedir. Eğer çalışan patlamanın olduğu yerde ise uzuv kayıpları veya ölümlere sebep olacak durumlar oluşabilmektedir. Bunun yanında patlama esnasında o bölgede bulunulmasa bile kaya düşmesi veya zemin kayması gibi durumlarda çalışana ve çevredeki kişilere zarar vermektedir.
Elle Taşıma
Makineleşmenin az olduğu zamanlarda veya inşaat alanının daha çok insanlardan oluşan bir çalışma durumunun olmasından kaynaklı kazalar hafif veya ağır şekilde seyretmektedir. Elle kiremit ve benzeri unsurların taşınması sırasında düşürülmesi çalışana zarar vermesi veya yüksek kademelere taşıma aşamasında düşürülmesi aşağı ve civarında bulunanlara zarar verebilme gibi riskli durumlara neden olmaktadır.
Sıcak Hava ve Isı Stresleri
Güneş, sanayi fırınları, yangınlar, ocaklar ve volkan gibi iş alanlarında çalışanların risk oranları yüksek olmaktadır. Bu yükseklikte sıcaklıklara maruz kalanlar, demir döküm çalışanları, seramik, cam, dökümhane işlerinde yer alan kişilerdir. Aşırı sıcak hava ve ısı streslerine maruz kalınmasıyla birlikte; nabız yükselir, sinirlilik duygusu artar, kan dolaşımı hızlanır, terleme ile tuz ve sıvı kayıpları meydana gelir. Bu sebeplerle dikkat azalır, vücut dengesi bozulur ve bu da kazaların meydana gelmesine sebep olur.
Şantiyelerde Trafik Kazaları
İnşaat şantiyelerinde ortaya çıkan araçların kaza geçirmesi sık rastlanan durumlar arasındadır. İşçilerin kullandıkları inşaat araçlarında meydana gelecek devrilme, bir alana çarpma veya şantiye içindeki diğer iş aracına çarpma durumları şeklinde kazalar meydana gelmektedir. Kaza durumunda operatörlerin bacaklarının araç içerisinde sıkışması ve kafalarını kazanın etkisi ile çarpmaları, uzuv kayıpları veya ölümle sonuçlanacak durumlara sebep olabilmektedir.
