Proktor Deneyi (Standart ve Modifiye Kompaksiyon)

Kompaksiyon deneyleri, Standart Proktor Deneyi ve Modifiye Proktor Deneyi olmak üzere iki şekilde yapılır. Zemin farklı su muhtevalarında standart enerjide sıkıştırılarak kuru birim hacim ağırlık-su muhtevası ilişkisi çizilir. Elde edilen eğrinin pik noktasından maksimum kuru birim hacim ağırlık-optimum su muhtevası belirlenir. Standart Proktor ile Modifiye Proktor testleri arasındaki fark, sıkıştırma esnasında test numunelerine uygulanan enerji miktarıdır. Standart Proktor ve Modifiye Proktor testlerinin her ikisi de zemin mekaniği için geliştirilmiştir. Modifiye Proktor ile numune 2700 kJ/m³ ’lük bir enerji ile sıkıştırılabilirken, Standart Proktor testi ile numune 600 kJ/m³ ’lük bir enerji ile sıkıştırılabilmektedir.

Standart proktor deneyi uygulanma kriterleri

Metod 1: %20 ve daha az malzeme 4,75 mm’lik elek üzerinde kalıyor ise; Kalıp boyutu 105 – 115,5 mm, Tabaka 3, Vuruş sayısı 25, Tokmak kütlesi 2,5 kg

Metod 2: %20 ve daha fazla malzeme 4,75 mm’lik elek üzerinde kalıyor ve %20 ve daha az malzeme 9,5 mm’lik elek üzerinde kalıyor ise; Kalıp boyutu 105 – 115,5 mm, Tabaka 3, Vuruş sayısı 25, Tokmak kütlesi 2,5 kg

Metod 3: %20 ve daha fazla malzeme 9,5 mm’lik elek üzerinde kalıyor ve %30 ve daha az malzeme 20 mm’lik elek üzerinde; Kalıp boyutu 152,4 – 115,5 mm, Tabaka 3, Vuruş sayısı 56, Tokmak kütlesi 2,5 kg

Metal Tokmak: 50 mm çapında dairesel bir tabanı olan, 2,5 kg ağırlığında ve tokmağın 305 mm’den serbest düşüşünü verebilen bir düzenek.

4.75 mm elek aralığından geçirilmiş 5 kg deney numunesi hazırlanır. Bünyesinde Kum ve çakıl barındırıyorsa %3 veya %5 arasında değişen su içerik oranı, zemin kohezyonlu ise plastik limit değeri %12 veya %16 arasında değişen su muhtevası ile karıştırılmalıdır. Kalıp, taban plakası takılmış şekilde tartılır. Nemli zemin numunesi 3 eşit tabaka şeklinde 305 mm serbest düşme ile 25 tokmak darbesi uygulanarak eşit bir şekilde kalıp içerisine yerleştirilir. Tokmak klavuzunun tıkanmaması için özenli bir şekilde çalışılır. Zemin numune miktarının kalıbı dolduracak seviyede olması gerekir. Yaka çıkarıldıktan sonra üst kısım çelik düz bir çubuk ile düzlenir. Ve 1 gram duyarlılık ile tartılır. Sıkıştırılmış zemin numuneleri kalıptan çıkarıldıktan sonra serileri temsilen 1 tane alınır ve su muhtevası ölçülür. Geriye kalan zemin parçası parçalanır ve elekten geçirildikten sonra artan parçalarla karıştırılır. Kumlu ve çakıllı zeminler için %1-2, kohezyonlu zeminler için %2-3 oranında su katılarak iyice karıştırılır ve yukarıda anlatılan işlemler tekrarlanır. İşlemler 5 kez tekrarlanır ve 5 adet sonuç elde edilir. En büyük kuru birim hacim ağırlık ve optimum su muhtevası değeri veren seriler kendi aralarında değiştirilmelidir.