Plastik numune kalıplarının beton üzerindeki etkileri

Plastik numune kalıpları cam elyaf takviyeli termoplastik grubundan yoğunluğu arttırılmış polyesterden yapılmaktadır. Boş ağırlığı yaklaşık 2 kg olan, arazideki kullanım kolaylığı bakımından piyasada en çok tercih edilen küp kalıp tipidir.

Yerli numune kalıpları

Yerli numune kalıplarında çeşitli sorunlar mevcuttur. Alt kısmındaki delikten hava basılarak numunenin çıkarılması sağlanmaktadır. Fakat numunenin çıkarılma işlemi sırasında; hava basıncının etkisiyle beton numunesinin yan yüzlerinde sürtünme sonucu pürüzler ortaya çıkmaktadır. Numuneye pres uygulandığında presin hafızasına tanımlanmış olan alandan daha düşük bir alana kuvvet uygulanmış olmaktadır. Bunun sonucunda beton numunesi, kırılacağı gerçek basınç dayanımdan daha önce kırılır ve sonuç yanlış bulunabilir. Örnek vermek gerekirse; numune kalıbından çıkarılırken yan yüzler çizilmiş ve yüzeyde bir tümsek, bir çukurluk oluşmuşur. Beton pres yüzeyi sadece tümsekleri göreceğinden yüzey alanında karesi oranında azalmalar olur.

Numune kalıbının taban kenar uzunluğu ile ağız kenar uzunluğu arasındaki fark TS EN 12390-1 standardına göre olan toleransı (±0,5 mm) aşmaktadır. Bunun sebebi; numune hava basılarak kalıptan çıkarılırken konikliğin artmasıyla kalıbın daha rahat çıkarılmasını sağlamasıdır. Fakat konikliğin artmasıyla birlikte ölçülen dayanımın değerinin gerçeklikten sapmasına sebep olmakla birlikte kayma gerilmeleri de oluşmaktadır.

Son olarak; yerli plastik numune kalıplarının üretimi aşamasındaki plastiklerin soğutulması işlemi sırasında kalıpların yan yüzleri deformasyona uğrayarak numune yan yüzlerinde tümseklikler ya da çukurluklar oluşturmaktadır. Numuneler yan yüzlerinden kırıldığı için presin ilk basınç uyguladığı alan tümsek ya da çukur olduğunda presin hafızasına tanımlanmış olan alandan daha düşük bir alana kuvvet uygulanmış olacak ve dayanım gerçek değerinden daha düşük ölçülecektir. Ayrıca numunenin kalıptan çıkması için sürülen kalıp yağının gereğinden fazla olması taze betonun fazla yağlı bir yüzeye dökülmesi beton dayanımını olumsuz etkiler. Bu durum deney sonuçlarının yanlış çıkmasına sebep olabilir.

İthal plastik numune kalıpları

Sert termoplastik grubundan poliüretan esaslı hammaddeden imal edilen ithal numune kalıplarının boş ağırlığı yaklaşık 2 kg’dır. Sürtünme sonucu yan yüzeylerde pürüzlülük yok denecek kadar az olur. Bu sayede daha doğru sonuç elde edileceği öngörülmektedir. İthal numune kalıpları genellikle sarı renkte ve et kalınlıkları yerli numune kalıplarına göre daha kalın olan numune kalıp tipleridir. Ayrıca ağız kısımlarında malzemenin esnemesini önlemek adına et kalınlığı arttırılmıştır. Tek sorun ilk elde etme maliyenin yüksek olması temin edilmesinin güç olmasıdır. Bilim insanları ve yapı denetim şirketleri bunun yerine yerli ürünleri desteklemektedir.