Mantolama malzemeleri ve faydası
Türkiye’de bulunan mevcut yapı stoğunun 2016 yılı itibari ile %85’inde ısı yalıtımı bulunmamaktadır (Türk Yapı Sektörü Raporu 2015). Yapılarda iç ortam ile dış ortam arasındaki farklı sıcaklık değerlerinden kaynaklanan ısı geçişlerinin önlenmesi için yapılan işlemlere ısı yalıtımı denmektedir. Isı yalıtımının dış duvara mantolama, içten yalıtım ve sandviç panel olmak üzere 3 tip uygulama şekli bulunmaktadır. İçten mantolama ve sandviç duvar uygulamasında bütün yüzey alanının ısı yalıtım ile kaplanmamasından ısı köprüleri oluşmaktadır.
Sürdürülebilirlik Akademisinin 2013 Haziran ayında yaptığı “Türkiye Bina Yalıtım Algısı Araştırması Raporu” adlı ankete göre mantolama %90,9 oranında en etkili ısı yalıtım yöntemi olduğu sonucu çıkmıştır.
Mantolama uygulaması sıcaklık farklılıklarına karşı dış cepheyi bir koruyucu gibi sararak ısı köprülerinin oluşmasını engellemekte ve sıcaklık değişimlerinden kaynaklı çatlama ve gerilmeleri önlemektedir. Dış cepheye kurulumu ise, bir iskele yardımı ile ısı yalıtım malzemelerinin yapıştırma harçları ile cepheye yapıştırılması ve ardından dübellenmesi, üstüne fileli ısı yalıtım sıvası ve dış cephe kaplaması şeklinde uygulanmaktadır.
Mantolama için ülkemizde en çok kullanılan ısı yalıtım malzemeleri eps, xps, ve taş yünü levhalardır. Eps yani ekspande polistren levhaların ısı iletkenlik değerleri yoğunluğuna bağlı olarak değişmektedir. Yoğunluğu ne kadar fazla ise ısı iletkenlik değerleri o oranda daha düşüktür. Yoğunluğunun 15-45 kg/m3 arasında bir değer aldığında ısı iletkenlik değeri 0,033-0,04 W/mK arasında bir değer almaktadır. Su buharı difüzyon değeri µ=20-100 arasındadır. Xps yani ekstrüde polistren levhaların ısı iletkenlik değeri üretiminde kullanılan gazlara bağlı olarak değişmektedir. En düşük ısı iletkenlik değeri CFC gazları ile sağlanmaktadır ancak ozan tabakasına zarar vermesinden dolayı bu gazlar kullanılmamaktadır. HFC ve CO2 gazları ile ektrüde polisten levhalar üretilmekte ancak ısı iletkenlik değerleri daha yüksek olmaktadır. Ortalama ısı iletkenlik değerleri 0.030-0.045 W/mK arasında bir değer almaktadır ve su buharı difüzyon değeri µ=80-100’dür.
Taş yünü malzemesi bazalt taşının yüksek sıcaklıkta ergitilerek elyaf haline getirilmesi ile oluşan inorganik ısı yalıtım malzemeleridir. Isı iletkenlik değeri 0,040 W/mK’dir. Su buharı difüzyon değeri µ=1’dir. Eps ve Xps malzemeleri yapı fiziği açısından bakıldığında su buharı difüzyon değerleri büyük olmasından binanın nefes almasını taş yünü kadar sağlayamamaktadır. Ayrıca bu malzemeler petrol türevi malzemeler olması nedeniyle dış cephede kolay alev almaktadır ve yangın sınıfları B1 sınıfıdır. Taş yünü A sınıfı yanmaz malzemelerdir. Xps ve eps ile yalıtılan dış cephelerde cam ve kapıların birleşim yerleri yangının yayılmasını geciktirmesi adına taş yünü levhalar ile kaplanmaktadır. Dış cephede ısı yalıtımın yanı sıra gürültü kirliliğininde önlenmesi adına eps ve xps malzemeleri yapıları itibarı ile sert malzemeler olmasından ötürü ses yutuculuğu taş yününü oranla daha düşüktür.
Binalarda mantolama yapılması binaların enerji tüketiminin azalmasının yanı sıra binaya, kullanıcısına, çevreye ve ülke ekonomisine katkısı büyüktür. Mantolamanın binaya katkısı; Kullanılan yalıtım malzemesinin türüne ve kalınlığına göre binalarda ısı kaybı %30-60 oranında azaltılır. Sıcak ve soğuk havanın bina kabuğunda karşılaşması sonucunda oluşan yoğuşma riski azaltılarak küflenme, çürüme gibi olaylar önlenir. Yapı dış duvarında sıcaklık farklılığı nedeniyle oluşan ısıl gerilmeler ve bunun sonucu oluşan çatlaklar engellenir. Gelişen teknoloji sayesinde dış cephede kullanılan malzemelerin kalınlıklarının azaltılmasına karşın yalıtım özelliklerinin artırılması, birim alandan kazanç sağlatmıştır.
