Kireç harcı hakkında bilgiler

Kireç harç ve sıvaları ana malzemesi kireç taşıdır. Sönmemiş kireç, kireç taşının 900 derece üzerinde pişirilmesi ile karbondioksitin uçması sonucu elde edilen kalsiyum oksittir. Su ile söndürülerek, yapıda kullanılır. Böylelikle sönmüş kirece yani kalsiyum hidroksite dönüşür.

Kirecin uzun yıllar hava ile temas etmeden kullanılması, plastik özelliğini ve su tutma kapasitesini arttırır. Kireç ve çeşitli agregalar karıştırılarak sıva harçları oluşturulur. Bu agregalar; kireç ile temasa giren ve temasa girmeyen agregalar olmak üzere iki gruba ayrılır;

Etkisiz Agregalar : Dere yatakları, denizler ve taş ocaklarından elde edilir.

Reaksiyona Giren Agregalar: Bunlar amorf silikatlar ve alüminatlardan oluşan, puzolan agregalardır. Nemli hatta suya maruz kalan ortamlarda, kireç ile reaksiyona girerek harç ve sıvaların sertleşmesini sağlarlar. Puzolan agregalar; doğal ve yapay omak üzere iki gruba ayrılırlar. Doğal Puzolanlar volkanik küllerdir. Yapay Puzolanlar ise tuğla, kiremit gibi pişirilmiş malzemelerdir. Yapay puzolan sıvalar, bir çok tarihi yapıda kullanılmıştır.

Kireç harcı için basit katkı maddeleri

Kireç harcın hazırlanmasında harcın mukavemetini arttırmak için, bazı katkı maddeleri eklendiği bilinmektedir. Bunlar organik ve inorganik maddelerdir. Örneğin; yumurta kabuğu, yumurta akı, kan, hayvan tutkalı, gübre, arap zamkı, süt kesiği, kazein (süt), arpa, çavdar hamuru, incir yaprağı sütü, hayvan kılları, domuz yağı ,idrar bal mumu,şeker, keten tohumu yağı gibi malzemelerdir.

Harcı yapışkan hale getirmek için; hayvan tutkalı, arap zamkı, incir yaprağı sütü, keratin (hayvan kemiği) kullanılmıştır. Kirecin hızlı sertleşmesi için süt kesiği, kan, domuz yağı, yumurta akı, dayanıklılığını arttırmak için idrar, hayvan kılları, arpa; Harç içindeki suyun donma ve erimeye karşı oluşturduğu bozulmayı yavaşlatmak için şeker, büzülmeyi önlemek için balmumu, ayrıca kirecin kırılganlığını azaltıp, plastik özelliğini arttırmak için hayvan tutkalı, yumurta akı, şeker, süt, keten tohumu yağı kullanılmıştır.

Kireç harçları hidrolik ve hidrolik olmayanlar diye ikiye ayrılırlar. Hidrolik olmayan harçları, kireç ile yukarıda bahsedilen etkisiz agregaların birleşiminden elde edilir. Harcın sertleşmesi, hava ile temas etmesi ile gerçekleşir. Hidrolik harçlar ise, saf kirecin ya da hidrolik kirecin puzolan agrega ile karıştırılması sonucu elde edilir. Harcın sertleşmesi, kirecin puzolan agrega ile reaksiyona girmesi sonucu oluşur. Hidrolik harçlar mukavemetleri bakımından, hidrolik olmayanlara göre daha üstündür.

Horasan harcı ve horasan sıvalar; adından da anlaşıldığı gibi horasan harç; toz kiremit, tuğla, çömlek gibi horosan denilen pişmiş kil malzemenin, kireci (hava kireci) kum karışımına ekleyerek meydana getirilmiştir. Horasan harcının mukavemeti, içinde bulunan kiremit tozunun inceliğine ve kirecin kalitesine bağlıdır. Bunun yanı sıra harca katılan ince çakıl ve saman da mukavemeti arttırmaktadır.