İstinat Duvarı kullanım alanları ve yapım teknikleri

İstinat duvarı ismi verilen yapılar, farklı kotlar arasında düşey veya düşeye yakın bir açıyla geçiş istendiğinde bu amacı gerçekleştirmek üzere inşa edilmektedir. Kalıcı birer yapı elemanı olarak tasarımı yapılan istinat yapılarının geleneksel olarak; Taş duvarlar, Beton duvarlar ve Betonarme duvarlar olmak üzere üç türü mevcuttur.

İstinat Duvarı yapılırken en çok tercih edilen yöntemler

Taş istinat duvarları günümüzde çoğunlukla; bahçe, otopark ve bina çevrelerinde, yol kenarlarında şev destek elemanları olarak kullanılmaktadır. Bu duvar tipinin sıklıkla tercih edilme sebeplerinin başında ekonomik etkenler gelmektedir. Özellikle kaya ortamların sıklıkla karşılaşıldığı coğrafi bölgelerde, inşaat için yapılan kazı çalışmaları sonucu ortaya çıkan kaya zeminlerin değerlendirilmesi bu duvar sistemleriyle karşılanmaktadır. Temel zemin sistemlerinin sağlam zemine oturmaması, drenaj sistemlerinin oluşturulmaması ve yeterli dolgu malzemesinin kullanılmamasına ek olarak killi zemin çeşitlerinin dolgu malzemesi olarak kullanılması taş duvarlarda geri dönülmesi güç hasarlar oluşturabilmektedir.

Taş istinat duvarlarına kıyasla beton istinat duvarları ekonomik güç gerektirmesi sebebiyle daha özel durumlarda kullanılmaktadır. Bu duvar çeşidinde büyük hacimlerde beton kullanılması sebebiyle, duvar boyutunu küçültmek ve çekme gerilmelerini almak için duvar arka yüzüne donatı yerleştirilmektedir. Kullanım alanları beton maliyeti sebebiyle taş ağırlık duvarlara kıyasla kısıtlı olmakla beraber genellikle imalat ve su yalıtımı kolaylığı sebebiyle tercih edilirler.

Konsol istinat duvarları günümüzde en çok kullanılan istinat yapılarındandır. Bu yapılar genellikle yol kenarlarında, köprü ayaklarında, bahçelerde, yeraltı su depolarında ve şev önlerinde basamak oluşturularak veya tek düze şekilde imal edilmektedir. Konsol istinat duvarları için öngörülen optimum yükseklik 6~8 m olmakla birlikte bu durum duvar geometrisine ve hizmet amacına göre değişebilmektedir. Konsol istinat duvarları, duvar geometrisi gereği statik açıdan taban plağındaki arka konsol üzerine binen yük vasıtasıyla statik dengelerini sağlamaktadırlar.

Payandalı istinat duvarları konsol istinat duvarlarıyla benzer olmakla birlikte, konsol istinat duvarı yüksekliğinin ekonomiklik ve güvenilirlik anlamında optimum sınır olan 6~8 m’yi aşması durumunda gövde plağına belirli aralıklarla payanda (destek) yerleştirilmesi suretiyle oluşturulmaktadır. Kullanım alanları konsol istinat duvarlarına göre kısıtlı olmakla beraber kullanım için tercih edildiği yerler arasında; sulama yapıları, havuzlar, karayolu ve demiryolu yapıları bulunmaktadır.

İstinat duvarı seçiminde dikkat edilmesi gereken temel husus; tasarımcının yapının hizmet edeceği sınıfa uygun ve ekonomik seçim yapmasıdır. Özellikle düz ve sağlam zeminli bölgelerin hızlı kentleşme süreci nedeniyle gün geçtikçe azalması dolgu ve yarma işlemlerindeki artışla beraber insanları istinat yapılarına her geçen gün daha çok mecbur bırakmaktadır.