Hazır Beton üretim prosedürleri
Hazır beton her ne kadar fabrikasyon üretim gibi görünse de maalesef sürekli üretim değildir. Yani tesiste sürekli aynı ürün çıkmamaktadır. İnşaat işlerinin tamamında olduğu gibi hazır beton üretimi de proje bazlı bir üretimdir. Diğer bir deyişle betonun sipariş üzerine üretilmesi gerekmektedir. Çünkü her proje için farklı dayanımda ve özellikte betona gerek duyulabilmektedir. Bu nedenle hazır betonun üretimine geçilmeden müşteri isteği belirlenmeli ve bu talebe göre üretim başlatılmalıdır. Bu da demek oluyor ki hazır betonun üretimi müşteri siparişi ile başlamaktadır. Müşterinin siparişi ile başlayıp şantiyede teslim edilmesi ile biten süreç hazır betonun üretim sürecidir.
Sipariş alınan beton, sipariş dayanımına göre reçetelendirilir. Yani betonun 1 m³ ’ünde kaç kg hangi ebatta agrega, kaç kg hangi özellikteki çimento, kaç kg su kullanılacağı ve katkı maddesi olup olmayacağı belirlenir. Reçetedeki bu oranlar üretilecek beton miktarınca artırılır ve otomasyon sistemine girilir.
Üretilecek toplam beton miktarı her seferinde en fazla transmikserin kapasitesi kadardır. Yani betonda fazla üretim ve stoklama şansı yoktur. Bu aşamadan sonra otomasyon devreye girer ve öncelikle agrega silolarından istenen miktarlarda farklı boyutlardaki agregayı otomatik kantarlı bant aracılığı ile tartarak panmiksere aktarır. Daha sonra gerekli miktarda çimento silodan çekilir ve diğer tanklardan alınan hesaplanmış miktardaki su ve kimyasal katkı maddesi ile panmikserin içerisinde karıştırılır. Elbette bu noktada kimyasal katkı eğer özellikle isteniyorsa katılır. Aksi halde beton katkısız olarak üretilir.
Panmikserde karıştırılan beton transmiksere yüklenerek şantiye alanına sevk edilir. Sevkiyat boyunca transmikser tamburunda karışım devam ettirilir. Şantiyeye ulaşan beton pompa yardımı ile veya doğrudan transmikserle daha önceden hazırlanmış kalıplara dökülerek vibratör yardımı ile yerleşmesi sağlanır.
Normal Hazır Beton Özellikleri
Normal betonun 1 m³’ünde 0,60-0,75 m³ agrega bulunur ve normal agrega kullanıldığı düşünülürse ağırlık olarak yaklaşık 1800 kg ile 2000 kg arasında değişiklik göstermektedir. Çimentonun hacmi ise yaklaşık 0,10-0,15 m³’dür ve ağırlığı ise yaklaşık 350-400 kg arasında değişir. 1 m³’deki suyun ağırlığı ise yaklaşık 150-200 kg arasında değişiklik göstermektedir. Bu nedenle 1 m³ normal betonun m³ ağırlığı 2300 kg ile 2600 kg arasında değişir. Uygulamada kabul edilen değerler ise kuru beton için m³ ağırlığı 2300-2400 kg ve yaş betonun m³ ağırlığı için 2500-2600 kg’dır. Aradaki ağırlık farkının sebebi ise reaksiyona giren ve buharlaşan sudur.
Türkiye genelinde üretilen kumun %40’ını, doğal ahşabın %25’ini, suyun %16’sını, enerjinin de %40’ını inşaat sektörü kullanmaktadır. Bu tüketim oranlarında Türkiye’de yapı üretiminin en önemli paydaşlarından hazır beton üretiminin ağırlıklı bir payının olması kaçınılmazdır. Bu nedenle hazır beton sektörünün doğal kaynakların tüketimi konusunda bilinçli ve özenli olması çevresel sonuçlar açısından çok önemli bir etkendir.
Hazır beton üretiminin diğer bir bileşeni olan su, agrega gibi doğal bir kaynak olmasının yanı sıra agregadan daha fazla öneme sahiptir. Kaliteli bir beton üretimi için saf su veya içme suyu kullanılmalıdır. Bu kalite şartından dolayı hazır beton üretiminde insanlık için çok büyük öneme sahip olan bir kaynak fazlasıyla tüketilmektedir. Bu nedenle suyun kullanımı konusunda daha iyi analiz yapılması ve daha fazla özen gösterilmesi gerekmektedir.
Yapı işlerinde iki çeşit atık beton ortaya çıkıyor bunlar: sertleşmiş beton atıkları ve henüz prizini almadan atık hale gelen taze betondur.
