Havalandırma tanımı, çeşitleri ve etkileyen koşullar
Kapalı ortamdaki kullanılmış kirli havanın dış ortamdan gelen temiz hava ile yer değiştirmesi olayı havalandırma olarak adlandırılabilir. İnsanın konforlu ve sağlıklı olarak yaşamını sürdürebilmesi için gerekli oksijenin karşılanması, yapı içinde oluşan kirli havanın uzaklaştırılması için yaşam alanlarının doğru ve yeterli bir şekilde havalandırılması gerekir. Bu aşamalar mekân içinde bir hava akımı oluşturulmasıyla gerçekleşir. Hava akımının oluşmasında başlıca etmenler; Havanın basınç farkı, İç mekân kurgusu, Hava akımının hızı, Mekânlar içinde bulunan engeller şeklindedir. Hava her zaman yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket etmektedir. Basınç farkı ne kadar fazla olursa hava devinimi o kadar fazla olur.
Kullanıcıların konfor ve sağlığı göz önünde bulundurularak, mekânların hava deviniminin sağlanması için 3 farklı sistem bulunmaktadır. Doğal, Mekanik, Karma.
Yapıların iç ortamdaki hava kalitesini belirli seviyede tutman ve düzenli hava değişimini herhangi bir enerji ihtiyacı olmadan sağlayan olaya doğal havalandırma denir. Doğal havalandırmayı gerçekleştiren temel güç, rüzgâr ve ısıl kuvvetlerdir. Yapı kabuğunda yer alan pencere ve kapı boşluğu ile iç ortamdaki kirleticiler uzaklaştırılır. Daha çok tek katlı konut ve çok katlı konut yapılarında kullanılmaktadır. Yüksek katlı yapılarda ısınan hava ile rüzgâr hızı artarak basınç ve vakum etkisi oluşur. Bu durum yüksek katlı yapılarda özel önlemler alınmasını gerektirir. Sürdürebilir enerji konusunun önem kazandığı günümüzde doğal havalandırma üzerine daha fazla eğilmeye başlanmıştır.
Mekanik havalandırma sistemi ise iç mekândaki hava deviniminin fanlar aracılığı ile sağlandığı sistemlerdir. Mekanik sistemler fiziksel ve çevre koşullarına bağlı değildir. Buna karşın enerji tüketiminin fazla, bakım ve onarım maliyetinin yüksek olduğu ayrıca kullanıcılarda sağlık sorunları oluşturduğu görülmektedir. Yapılar daha tasarlanma sürecinde iç mekânın havalandırması ve rüzgâr yapısı göz önünde bulundurularak, mekanik sisteme ihtiyaç duyulmayan daha az enerji harcayan doğal sistem kullanılması gözetilmelidir. Çünkü yapılarda yaşam döngüsü boyunca harcanan toplam enerjinin %94‟ü ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerinde tüketilmektedir.
Karma Havalandırma Sistemi: Yapının iç hava kalitesinin doğal havalandırma ile yetersiz kaldığı durumlarda mekanik havalandırma ile birlikte kullanılan sistemdir. Gün içerisinde farklı zamanlarda (gece gündüz) veya mevsimsel olarak yılın farklı döneminde otomasyon sistemi kullanılarak havalandırma gerçekleştirilir. Mekanik sisteme göre daha az enerji harcadığı için avantajlıdır.
