Fatih Sultan Mehmet – FSM Köprüsü
Fatih Sultan Mehmet – FSM Köprüsü dönemin Başbakanı Turgut Özal liderliğinde, 29 Mayıs 1985 yılında temeli atılmış ve 4 Temmuz 1988 yılında, kısmen trafiğe açılmıştır. 1090 metre uzunluğunda, 64 metre yüksekliğinde, 39.4 metre genişliğinde inşa edilmiştir. İnşaatını Türkiye’den STFA, Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum 125 milyon dolar karşılığında üstlenilmiştir. Boğaziçi Köprüsü küreselleşme sürecine zemin hazırlayan bir köprü iken, FSM Köprüsü küreselleşme döneminin bir ürünü olarak üretilmiştir.
Boğaz’a ikinci bir köprü inşa etme çabaları, Boğaziçi Köprüsü’nün inşa sürecinden hemen sonra başlamıştır. 1978 yılında Arnavutköy-Vaniköy arasında köprünün inşa edilmesine yönelik ciddi girişimler olsa da bu proje gerçekleşmemiştir. 1980 yılında henüz inşa edilmemiş olan köprünün ismi üzerine TBMM’de tartışmalar çıkmıştır. Tartışmalar köprü ismi ile birlikte, köprünün yerel teknoloji mi yoksa ithal teknoloji mi olduğu üzerine kayıtlara geçmiştir.
FSM Köprüsü İnşa Edilme Süreci
FSM Köprüsü’nün inşa edilme süreci, daha çok artan trafik sorunu ile beraber, Boğaziçi Köprüsü’nün dayanıklı olup olmadığı tartışmaları üzerinden başlamıştır. Turgut Özal’ın liderliğinde gelişen bu süreç (özellikle 1980 darbesinden sonra)ikinci köprünün inşa edilmesine zemin hazırlamıştır. Daha önce de değinildiği gibi Turgut Özal, köprünün inşa edilmesi için gerekli sermayenin Boğaziçi Köprüsü’nün gelir ortaklığı adı altında işletme gelirlerinin satılması ile sağlanacağını belirtmiş ve bu konu ulusal gündemde büyük tartışmalara sebep olmuştur. İtirazlara rağmen, 3 Aralık 1984 tarihinde Boğaziçi Köprüsü’nün gelirleri, gelir ortaklığı adı altında satışa sunulmuştur.
FSM Köprüsü’nün temel atma töreni ise 29 Mayıs 1985 yılında, İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilişinin yıl dönümünde gerçekleştirilmiştir. Temel Atma töreninde, Süleyman Demirel’in Boğaziçi Köprüsü için yaptığı konuşmaya benzer şekilde, Kenan Evren de bir süre sonra bu köprünün de ihtiyaca cevap vermeyeceğini belirterek; İstanbul Boğazı’na üçüncü köprünün ve Çanakkale Boğazı’na bir köprünün inşa edilmesinin gerekliliğine işaret etmiştir. 3 Temmuz 1988 tarihinde açılışı yapılan FSM Köprüsü’nün açılış töreninde devlet yetkilileri tarafından yapılan söylemler incelendiğinde, ulaşım fonksiyonundan çok manevi milli değerlere vurgu yapılmış olduğu görülmektedir.
FSM Köprüsü’nün inşası 1988 yılında, çevre yolları ise 1993 yılında tamamlanmıştır. FSM Köprüsü’nün inşa edilmesiyle, kentin makro-formunda büyük değişiklikler; yeni yerleşim yerlerinin meydana gelmesi, kent yapılanmasının kuzeye doğru ilerlemesi ve özel araç sahipliliği oranının artışı olarak göze çarpmaktadır. FSM Köprüsü ve bağlantı yollarının meydana getirdiği yeni ulaşım ağında stratejik konumlanma, yeni iş merkezleri, konut alanları, sanayi ve ticaret alanları üzerinden ekonomik bir kademelenme şeklinde olmuştur.
