Binalarda performans değerlendirilmesi nasıl yapılır?
Performans değerlendirilmesi yapılırken BESAM, SAP2000 ve DELOP gibi programlar ve türevleri olan benzer işlevli programlar kullanılır. Binanın taşıyıcı sistem elemanlarının plastik mafsalları BESAM programıyla oluşturulur, SAP2000 programında modellenen binaya aktarılır. SAP2000 ‘de elde edilen sonuçları değerlendirmek ve bina performans seviyesini belirlemek için DELOP programından yararlanılır.
BESAM – SAP2000 ve DELOP ile performans değerlendirmesi
Beton dayanımı, donatı miktarı, çapı ve yerleşimi, sargı etkisi göz önünde bulundurularak kirişlere ait moment-eğrilik, kolonlara ait normal kuvvet eğilme momenti kapasite bilgileri BESAM ile elde edilmektedir. Besam programı yardımıyla doğrusal elastik olmayan değerlendirme yöntemlerinde taşıyıcı sistem elemanlarına ait plastik mafsallar oluşturulur. Besam’da oluşturulan s2k uzantılı plastik mafsal dosyası SAP2000 programında modellenen binanın taşıyıcı sistem elemanlarına tanımlanır.
BESAM, doğrusal elastik olmayan değerlendirme yöntemi için kullanılırken her bir kesit için oluşturulan moment dönme değerlerini yönetmelikte yer alan sargılı ve sargısız kesitler için öngördüğü gerilme-şekil değiştirme (Mander) diyagramını kullanarak elde edebilir. Taşıyıcı elemanın kesit hasar seviyesi DBYBHY’07’nin belirttiği kesit hasar seviyesine karşılık gelen şekil değiştirme üst sınır değerleri ile kıyaslanması ile elde edilir. BESAM, DBYBHY’07’de belirtilen şekil değiştirme üst sınır değerini kullanarak plastik mafsalı oluşturur. Bu şekilde kesit hasar durumları yönetmelik ile uyumlu bir şekilde elde edilir. Doğrusal elastik olmayan değerlendirme yöntemi ile yapılan çözümlerde yapının yer değiştirme talebinin belirlenmesi gerekir. Talebin belirlenmesi için kapasite eğrisinin koordinatları modal yer değiştirme- modal ivme koordinatlarına dönüştürülmesi ile elde edilir. BESAM programıyla bu işlemler DBYBHY’07’ye uygun olarak elde edilir.
SAP2000, iki boyutlu, üç boyutlu, basit ve karmaşık geometriye sahip her türlü çelik ve betonarme yapının tasarlanması, modellenmesi ve analizlerinin elde edilmesinde kullanılan bir inşaat mühendisliği programıdır. Sonlu eleman modeliyle çalışan SAP2000 ile doğrusal ve doğrusal olmayan hesaplama yöntemleri kullanılır.
DELOP, DBYBHY’07’ye göre yapının performans seviyesini belirlemek için kullanılan bir programdır. BESAM yardımıyla elde edilen plastik mafsallar SAP2000 programına tanıtıldıktan sonra ve taşıyıcı sistem elemanlarına atandıktan sonra çözümleme yapılır. Elde edilen analiz çıktıları DELOP programına aktarılır. DELOP, üç aşamadan oluşur. Birinci aşama kiriş, ikinci aşama kolon ve perde elemanlardır. Bu taşıyıcı elemanların hasar seviyelerinin elde edilmesini sağlar. Üçüncü aşama ise yapının performans seviyesinin belirlenmesinde yardımcı olur.
