Beton Basınç Dayanımı Testlerini Etkileyen Faktörler
Beton basınç dayanımı değerlerini etkileyen ana unsur çimento ve sudan oluşan matrisin bileşenlerine bağlıdır. Ancak, numune biçim ve boyutu, numune hazırlama, nem içeriği, sıcaklık, beton test pres hızı ve tipi gibi pek çok parametre basınç dayanımını etkilemektedir.
Beton santralinde numune alımı sırasında numunenin betonun tamamını temsil edecek şekilde homojen şekilde almaya özen gösterilmeli, numune alındıktan hemen sonra taşınmamalı, priz süresini tamamlayıncaya kadar bekletilmelidir. Çünkü bu etmenler doğrudan basınç dayanımını etkilemektedir.
Taze betondan basınç dayanımı tespiti kullanılan numune biçim ve boyutları farklılıklar gösterebilmektedir. Fransa’da ø16×32 cm silindir, ABD ve Avustralya’da ø15×30 cm silindir, Japonya’da ø10×20 cm silindir, İtalya’da 20x20x20 cm küp İngiltere, İsveç ve Almanya’da 15x15x15 cm küp, Norveç’te 10x10x10 cm küp numuneler üzerinden basınç dayanım testleri yapılmaktadır. Türkiye’de beton basınç dayanımı için numune alma boyutları ise TS EN 206 standardında belirtildiği üzere dünyada da yaygın olarak ø15×30 cm silindir numuneler ve 15x15x15 cm küp numunelerdir. Ancak ülkemizde betondan taze numune alımında daha çok küp numuneler tercih edilmektedir.
Numune boyutlarının beton basınç dayanımı sınıfına etkisi
Taze betondan daha küçük ebatlarda beton numuneleri alınması durumunda zamandan ve işçilikten tasarruf sağlanacaktır. Numune alımı sırasında israf edilen beton miktarları ve atığı azalacaktır. Beton numunelerin kürü için laboratuvarlarda daha az hacimli kür havuzuna ihtiyaç duyulacaktır. Betonlar daha düşük kapasiteli beton test presleri kullanılarak basınç dayanımları tespit edilmiş olacaktır. Böylelikle basınç dayanımında daha küçük numune boyutları kullanımı zamandan ve maliyetten kazanç sağlayacaktır.
Daha küçük boyutlarda alınan numunelerin avantajlarının yanında dezavantajları da olabilmektedir. ø10×20 cm silindir yerine 10x10x10 cm küp numune, ø15×30 cm silindir yerine 15x15x15 cm küp numune alınması durumunda küp numunelerin basınç dayanımlarında artışlar olmakta ve küçük boyutlu numunelerin kendi aralarındaki basınç dayanımları arasında büyük ebatlı numunelere göre daha fazla basınç dayanım farkları oluşabilmektedir. Küçük boyutlu numune kullanmanın diğer bir dezavantajı ise, çeper etkisi olaraktan ifade edilen betondaki maksimum agrega tane çapından betonun basınç dayanımının etkilenmesidir.
Yapılan bir çalışmadan örnek vermek gerekirse; C25/30 beton sınıflarına ait 28 günlük basınç dayanım sonuçlarında 10x10x10 cm küp numunenin basınç dayanımı 34,2 MPa, 15x15x15 cm standart küp numunenin basınç dayanımı 33,6 MPa değerini vermiştir. Aynı beton sınıfına sahip 28 günlük basınç dayanımı ø10×20 cm silindir numunelerin basınç dayanımı 29,5 MPa gelirken, ø15×30 cm standart silindir numunenin basınç dayanımı 27,6 MPa değeri elde edilmiştir. Küçük hacimli numunelerde hidratasyon olayı daha hızlı geliştiği tahmin edilmiştir ve bundan dolayı basınç dayanımları yüksek çıkmıştır.
Yazının devamı: https://volkanatabey.com.tr/beton-basinc-mukavemetine-etki-eden-faktorler/
