Atık yönetiminin hazır beton tesislerinde uygulanması

Atık yönetimi ile ilgili hazır beton tesislerinde uygulama alanı bulan ve popüler olarak bahsi geçen yöntemler şu şekildedir:

Çökeltme Havuzu: Bu yöntemde transmikserlerin tamburunda ve pompaların kazanlarında kalan betonun çökeltme havuzlarının içerisine boşalacak şekilde yıkanması ile katı malzeme içeren yıkama suyunun havuzlarda toplanması sağlanır. Havuzlarda toplanan kirli su içerisindeki katı maddeler zamanla çökelir ve havuzda kalan atık maddelerden arınmış su başka bir havuza alınarak iyileştirilme yapıldıktan sonra (pH değeri dengelendikten sonra) kanalizasyona verilebilir veya doğrudan üretimde kullanılabilir. Havuzlarda çökelen katı atık ise atık kurutma alanında toplanır ve burada kuruduktan sonra uygun yöntemlerle uygun atık toplama sahasına gönderilir.

Agrega İle Temizleme: Bu yöntemde transmikserin tamburunda bıçaklarında kalan betonun temizlenmesi için 2 ton kaba agrega ve 0,2 m3 (200 lt) su tambura konarak karıştırılma işlemi başlatılır. Karıştırma işlemi bittikten sonra atık malzeme ya stok alanına boşaltılır ya da tamburda bekletilir. Bekletilen bu agregaya bir sonraki sevkiyat için gerekli miktarda agrega, çimento ve su ilave edilerek istenen kalitede beton üretilir ve sevk edilir. Atık yönetiminde en kolay ve en ucuz yöntemdir. Ancak iade edilen fazla miktardaki beton için uygun bir çözüm sunamamaktadır. Ayrıca her bir aracın dikkatlice takip edilmesi ve içerisinde bekleyen malzemenin kaydının tutulması gerekmektedir. Aksi halde ilave edilecek agrega ve su miktarı tam olarak tespit edilemez ve istenen kalitede beton üretilemez.

Kimyasal İle Yıkama: Son zamanlarda kullanımı artan bu teknikte hidratasyon kontrolü için katkı maddesi kullanılmaktadır. Bu katkı maddesi ilave edildiği araçlardaki çimentonun etrafında reaksiyon önleyici bariyer olarak görev yapmaktadır. Böylece katkı maddesi ilave edilmiş bir tambur gün sonunda sadece 300 litre su ile temizlenebilmektedir. Ayrıca bu su bir sonraki gün ilk üretimde araca eklenecek suyun aynı miktarda azaltılması ile beton üretimine dahil edilmiş olmaktadır. Sistemin olumsuz yönü maliyetin yüksek olması ve az miktardaki üretim öncesinde kullanılamamasıdır. Olumlu yönleri ise daha az yıkama suyu kullanılarak temizlik yapılmasından dolayı çevresel problemleri azaltması ve zaman tasarrufu sağlamasıdır. Bu sistemde işletme maliyetleri yüksek olmasına karşın herhangi bir alt yapı ve teçhizat istemediği için ilk yatırım maliyeti yoktur.

Geri Dönüştürücüler: Taze betonun agregasının geri kazanımı için kullanılan sistemdir. Sistemin çalışma mantığı çok basit olarak, kullanım fazlası veya artan betonun henüz sertleşmeden (prizini almadan) su ile yıkanması esasına dayanmaktadır. Genel olarak uygulamada kullanılan geri dönüşüm üniteleri aynı mantıkla çalışmaktadır. Ancak firmalar farklı markalar ve farklı patentler altında tasarım değişikliği yapmaktadırlar.

Geri Dönüşüm Suyu: Yıkama suları çökeltme havuzlarında toplanarak pH dengelemesi sonucunda doğaya bırakılabilmektedir. Ancak bu durum sadece kullanılan suyun doğaya verdiği zararı azaltmakta, kısıtlı olan doğal kaynakların verimli kullanıldığı anlamına gelmemektedir. Bu nedenle havuzlarda toplanan suyun üretimde veya araç yıkama gibi işlemlerde kullanılması su israfını azaltmaktadır. Bunun yanı sıra tesislerin zeminlerinin beton olması ve zemin eğiminin çökeltme havuzlarına doğru olmasının sağlanması ile de, sahaya düşecek kar ve yağmur sularının da kimyasal yapısına bağlı olarak üretimde veya sadece araç ve saha yıkamada kullanılmasını sağlanabilmektedir.

Atık Yönetimi Konusunda Türkiye’de Hazır Beton Tesislerinin Çevre İle İlgili Tabi Oldukları Yönetmelikler

· Çevre Denetimi Yönetmeliği

· Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği

· Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

· Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği

· Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

· Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği

· Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği

· Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

· Atık Yönetimi Yönetmeliği

· Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

· Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği

· Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

· Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik