Ard çekme yöntemi
Ard çekme betonun esaslarını anlamak için çelik ve betonun yapısal özelliklerinin bilinmesi önemlidir. Ard çekme, birbirini tamamlayan iki malzemenin mükemmel dengesini sunar. Beton basınçta güçlü ve çekmede nispeten zayıftır. Betonun çekme gerilmesi, basınç dayanımının yaklaşık % 10‟u kadardır. Diğer yandan; öngerilmeli çelik çok güçlü bir çekme gerilmesine sahiptir ve bu da, yaygın olarak kullanılan takviye çubuklarının yaklaşık dört katıdır. Yapıda, çeşitli yüklerin neden olduğu basınç ve çekme kuvvetleri ikisinin kombinasyonuyla karşılanabilir.
Yük altında bir beton eleman eğilmeye çalışır. Bu etki mesnette basınca ve beton elemanın orta bölgesinde (açıklık ortası) çekme gerilmelerine neden olur. Oluşan gerilmelere karşı koyacak kuvveti oluşturmak için, betonda oluşan çekme gerilmesinin bir kısmını karşılayacak şekilde, yapı elemanına öngerilme çeliği yerleştirilir. Ard çekme uygulandığında, tendon uzunluğu ve hattı boyunca eksenel kuvvet oluşur ve yüklerden kaynaklanan eğilmeye karşı koyar. Öngerilmeden dolayı oluşan kuvvet, kullanılan çeliğin miktarına ve tendonların yerleştirilme düzenine göre değişir.
Aderanslı, aderanssız ve harici olmak üzere üç çeşit ard çekme sistemi mevcuttur.
Aderanssız sistemler, tipik olarak korozyon önleyici bir kaplama ile kaplanmış ve haddelenmiş plastik kılıfla korunan tellerden oluşur. Bu durum, telin plastik kılıf içinde hareket etmesini sağlar ve içeri suyun girişini engeller. Teller, sünek demirden ankrajlar ve kamalar kullanılarak betona ankrajlanır. Tel, istenen profili oluşturmak için uzunluğu boyunca demir sehpalar ile desteklenir. Bu sistem; yağlı ve kılıflı öngerme çeliği, ankraj kafası ve ankraj kamasından oluşur. Tek sarmallı aderanssız sistem, görünümüne göre, standart veya kapsüllenmiş olarak sınıflandırılır. Kapsüllü sistemler tendonun, klorürlere veya diğer zararlı maddelere maruz kalma ihtimalinin bulunduğu agresif ortamlar için gereklidir. Aderanssız sistemler; ince, hafif ve esnek kablolar ve dolayısayla kullanım kolaylığı ve maksimum eksantrisite, sürtünme kayıplarının azalmasını ve korozyona karşı koruma sağlar.
Çoğu harç (enjeksiyon) dolgulu ard çekme sistemleri aderanslı olarak nitelendirilir. Bu sistemde; öngerilme çeliği gerildikten sonra enjeksiyon yapılır. Enjeksiyon sertleştikten sonra sistem, öngerme çeliği ile beton arasında herhangi bir göreceli hareket olmaksızın ayrılmaz bir bütün gibi davranır. Bu sistem kılıf borusu, çıplak öngerme çeliği, ankraj kafası ve ankraj kamasından oluşur. Aderanslı sistemler; öngermeli çelikten alınan verimin daha yüksek olmasını ve kuvvetleri kolay transfer edebilmeyi sağlar.
Harici sistemlerde kablolar yapının dışına monte edilir. Öncelikle köprüler, güçlendirme ve onarım uygulamalarında tercih edilir. Bu sistemlerde, kablo ve tutturulan elaman arasında göreceli harakete izin verildiği için pratikte aderanssız sistem olarak kabul edilir.
