Ankraj uygulama çeşitleri ve kullanım alanları
Temel sistemleri, yaygın olarak, yapı ağırlığından ve üzerindeki örtü zemin yüklerinden kaynaklı büyük basınç gerilmeleri altında servis ömürlerini geçirmektedirler. Ancak yapının kullanım amacı, mimarisi ve konumuna bağlı olarak, servis ömrü boyunca, hem yapının kendisi hem de taşıyıcı sistemi, çekme kuvvetlerine ve devirme momentlerine maruz kalabilmektedir. Gelişen yapı teknolojilerinin inşasını mümkün kıldığı yüksek yapılar, rıhtım yapıları, petrol çıkarma platformları, petrol ve doğalgaz iletim hatları, haberleşme kuleleri, reklam panoları taşıyan direkler, deniz üst ve alt yapıları vb. özel yapıların projelendirilmesinde çekme kuvvetleri ve devirme momentleri dikkate alınarak hesaplar yapılmalıdır.
Yapılarda yapılan güçlendirme çalışmalarında ankraj uygulamaları sıklıkla kullanılmaktadır. Ayrıca prefabrik yapıların saha montajlarında, reklam vb. panoların ve dış cephe kaplamalarının yapılara montajlarında da sıklıkla kullanılmaktadır.
Mevcut yapıların yük taşıma kapasitesinin artırılmasında; kolonların, kirişlerin, döşemelerin kesitlerinin büyütülmesi ve ilave deprem yüklerine karşı mevcut sisteme perdelerin eklenmesi ile yapılan güçlendirmelerde ve ayrıca prefabrik yapıların zemine montajında, mevcut binaların dış cephe kaplamasının yapılmasında ve ilave pano vb. gibi elemanların bağlanmasında da ankraj uygulamaları sıklıkla kullanılmaktadır. Dolayısıyla son yıllarda güçlendirme projelerinin artması ile birlikte ankraj ile ilgili ülkemizde ve uluslararası çapta birçok çalışma yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar kapsamında kullanılan ankraj çeşidi, kullanılan kimyasal yapıştırıcının türü, deneylerde kullanılan betonun dayanımı, ankrajın çapı, ankrajın derinliği, ankraj yüzeyinin temizlik durumu, ankraj yüzeyinin nemlilik-kuruluk durumu gibi pek çok parametre incelenmiştir.
2007 yılında yürürlüğe giren Deprem Yönetmeliğinde, mevcut yapıların onarım ve güçlendirme uygulama esaslarını içeren, bu uygulamaların yapılışını açıklayan ve belirli sınırlamalar koyan bir bölüm oluşturulmuştur. Oluşturulan bu bölümdeki çerçeve düzlemlerine perde eklenmesinde kullanılacak ankrajların çapının minimum 16 mm olması sınır şartı bulunmaktadır.
Ankraj çeşitleri, uygulama yöntemine göre;
Betona önceden yerleştirilen ankraj,
Betona sonradan yerleştirilen ankrajlar
olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Betona sonradan yerleştirilen ankrajlar ise kendi içinde genel olarak kimyasal ve mekanik ankrajlar olarak ikiye ayrılır. Herhangi bir kimyasal kullanmadan uygulanan ankrajlar mekanik ankraj olarak adlandırılmaktadır. Bu tip ankrajlarda elemanların mekanik taşıma kapasiteleri kullanılmaktadır. Bu tip ankrajlar daha çok düşük dayanım gerektiren işlerde kullanılmaktadır. Örneğin çanak antenlerin betonarme döşemelere montajı çoğunlukla mekanik ankrajlarla gerçekleştirilmektedir. Kimyasal ankrajlar yüksek dayanımlı yapı kimyasalları kullanılarak ekimi yapılan ankrajlardır. Birçok uygulamada bu tip ankrajlar tercih edilmektedir.
