Agrega özgül ağırlık ve su emme deneyi

Agrega Özgül Ağırlık ile Agrega Su Emme Deneyleri TS EN 1097-6 (2013) standardına uygun olarak agregaların kuru özgül ağırlık, doygun özgül ağırlık, görünür özgül ağırlık ve su emme oranlarını belirlemek amacıyla yapılır. Örnek olarak 31,5 mm göz açıklıklı deney eleğinden geçen ve 4 mm göz açıklıklı deney eleğinde tutulan agrega daneleri için piknometre yöntemi ile tanımlayabiliriz. İlk olarak agrega üzerindeki ince danelerden arındırmak için numuneler 31,5 mm ve 4 mm göz açıklıklı eleklerde yıkanır. 31,5 mm göz açıklıklı eleğin üstünde kalan daneler çıkartılır ve numune kuruması için bekletilir. Deneyde kullanılacak agreganın kütlesi, aşağıdaki tabloda gösterilen kütle değerlerinden daha küçük olmamalıdır.

Deney yapılışı

Deney başlangıcında, hazırlanan deney numunesi, piknometrede bulunan 22 ± 3°C sıcaklıktaki suyunu içine katılır ve içindeki havayı uzaklaştırmak için piknometre eğik konumda sallanır ve döndürülür. Piknometre, su banyosu içerisinde düşey konuma getirilir ve deney numunesi kısmı, 22 ± 3°C’de 24 ± 0,5 saat süreyle bekletilir. Bu süreç bittikten piknometre su banyosundan çıkartılır. Piknometrenin taşacak şekilde doldurulması için su eklenir ve kap içerisinde hava kalmaması istenir bunun için tepe kısmı bir kapakla kapatılır. Piknometrenin dış kısmı kuruduktan sonra tartılarak (M2) suyun sıcaklığı kaydedilir.

Agrega daneleri, sudan çıkarıldıktan sonra kuruması için birkaç dakika bekletilir. Piknometre tekrar su ile doldurularak kapak kapatılır. Daha sonra, piknometrenin dış kısmı kurutulup ve tartılarak (M3) suyun sıcaklığı kaydedilir. M2 ve M3 tartılırken, piknometredeki su sıcaklıkları farkı, 2°C’yi aşmamalıdır. Suyu süzülen deney numuneleri kuru bez üzerine bırakılır. Bırakılan agreganın yüzeyleri iyice kurutulur daha sonra başka bir kuru bez üzerine yerleştirilir. Bez, yumuşak ve emici olmalıdır. Bu bez üzerine serilen agreganın kalınlığı bir agrega danesini geçmemelidir. Bu işlemler dikkatlice yapılmalıdır. Serilen bu agreganın direk güneş ışığıyla veya herhangi bir ısı kaynağından sakındırılarak sadece atmosfere maruz bırakılır. Bu sebepten kaynaklı olarak agregada rutubetli görüntü kalır.

Doygun ve yüzeyi kuru deney numunesi kısmı, bir tepsiye aktarılarak tartılır (M1). Agrega daneleri, hava dolaşımlı bir etüvde, 110 ± 5°C’de, sabit kütleye (M4) ulaşana kadar kurutulur. Kütle değerleri, deney numunesi kısmının kütlesinin (M4) %0,1’i veya daha iyi olan bir doğrulukla kaydedilmesine dikkat edilir. Hesaplamalar yapılırken, dane özgül ağırlıkları uygun olandan, megagram/metreküp cinsinden, aşağıdaki eşitlikler ile hesaplanır.

Agrega özgül ağırlık hesapları

Agreganın suya daldırıldıktan 24 saat sonraki su emme oranı şu eşitlik yardımıyla hesaplanır: (M1-M4) ?100 /M4

Bu eşitliklerde;

M1 : Doygun ve havada yüzeyi kurutulmuş agreganın kütlesi, gr,

M2 : Doygun agrega numunelerini ve su içeren piknometrenin kütlesi, gr,

M3 : Sadece su ile doldurulmuş piknometrenin kütlesi, gr,

M4 : Etüvde kurutulmuş deney numunesi kısmının havadaki kütlesi, gr’dır.